องค์ฌานที่ ๑ ถึง ๔

หนังสือเรื่อง หมดสิ้นสงสัย เขียนโดย ครู Sup'k ได้อธิบายว่า ฌาน หรือ อัปปนาสมาธิ คือ สมาธิอย่างเข้มข้น นั้นประกอบด้วย องค์ฌานที่ ๑ - ๔ ที่ปรากฏทางใจ อธิบายตามพุทธพจน์ จากพระไตรปิฏกเล่มที่11 [๒๓๒] ฌาน ๔ อย่าง
๑ ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุในพระธรรมวินัยนี้ สงัดจากกาม สงัดจากอกุศลธรรม บรรลุปฐมฌาน มีวิตก มีวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่วิเวกอยู่
๒ ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุในพระรรมวินัยนี้ บรรลุทุติยฌาน มีความผ่องใสแห่งจิตในภายใน เป็นธรรมเอกผุดขึ้น เพราะวิตกวิจารสงบไป ไม่มีวิตก ไม่มีวิจาร มีปีติและสุขเกิดแต่สมาธิอยู่
๓ ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุในพระรรมวินัยนี้ มีอุเบกขา มีสติมีสัมปชัญญะ เสวยสุขด้วยนามกาย เพราะปีติสิ้นไป บรรลุตติยฌาน ที่พระอริยะทั้งหลายสรรเสริญว่า ผู้ได้ฌานนี้ เป็นผู้มีอุเบกขา มีสติอยู่เป็นสุข
๔ ดูกรผู้มีอายุทั้งหลาย ภิกษุในพระรรมวินัยนี้ บรรลุจตุตถฌาน ไม่มีทุกข์ ไม่มีสุข เพราะละสุขละทุกข์ และดับโสมนัส โทมนัสก่อนๆ ได้ มีอุเบกขาเป็นเหตุให้สติบริสุทธิ์อยู่ฯ