หยั่งรู้จิตมนุษย์

ในหนังสือ ปรัฃญานิพนธ์ขงเบ้ง ของเธียรชัย เอี่ยมวรเมธ (2516)ได้อธิบายไว้ว่า ชงเบ้งแบ่งวิธีหยั่งรู้จิตมนุษย์ไว้เป็น 7 ข้อ ดังนี้
1. หาประเด็นที่เกี่ยวกับปัญหาการเมืองมาถามเขา เพื่อสังเกตว่า เขามีทัศนะหรือความมุ่งมาดปรารถนาประการใด
2. หาปัญหาต่างๆ มาซักไซ้ไล่เลียงว่าเขาจะตอบโต้ และใช้เชาวน์แก้ปัญหาได้อย่างไร
3. ปรึกษาแผนการต่างๆ กับเขา ทั้งนี้จะได้พิจารณาว่าเขามีภูมิความรู้อย่างไร
4. มอบหมายงานที่ลำบาก และมีอันตรายให้เขาลองทำดูทั้งนี้จะได้พิจารณาว่า เขามีความกล้าหาญและอดทนหรือไม่
5. หาเหล้ามาเลี้ยงให้เมา ทั้งนี้จะได้พิจารณาว่า เขามีอุปนิสัยอย่างไร
6. หาเหยื่อมาล่อใจ ทั้งนี้จะได้พิจารณาว่า เขาเป็นคนซื่อสัตย์สุจริตหรือไม่
7. มอบหมายงานให้เขาทำ โดยกำหนดเวลาให้แน่นอน ทั้งนี้จะได้พิจารณาว่า เขามีสัจจะรักษาคำพูด สามารถทำงานให้สำเร็จลุล่วงตามกำหนดเวลาหรือไม่